احتمالا واژه‌ی Dress Code به گوشتان خورده باشد. بسیاری از ما بدون این که دقیقا با مفهوم Dress Code، قوانین پوشش و یا «کدهای پوششی» آشنا باشیم، آن را در موقعیت‌های مختلف رعایت می‌کنیم؛ به عنوان مثال برای رفتن به یک دیدار دوستانه مانتوی اداری نمی‌پوشیم و یا در مهمانی‌ها و موقعیت‌های رسمی با استایلی رسمی و مجلسی شرکت می‌کنیم. اما این قوانین پوشش در فرهنگ‌های مختلف به چه صورت رعایت می‌شوند و فلسفه‌ی رعایت این قوانین چیست؟ در این مطلب ابتدا نگاهی خواهیم داشت به مفهوم و تاریخچه‌ی کد پوشش یا Dress Code و سپس این قوانین را در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف بررسی می‌کنیم. با ما در مجله‌ی دیجی استایل همراه باشید.

Dress Code یا کد پوشش به چه صورتی تعریف می‌شود؟

کدهای پوشش یا Dress Code در دنیای فشن واقع به قوانین نوشته و نانوشته برای لباس پوشیدن گفته می‌شود که هر فرهنگی از آن پیروی می‌کند. به طور کلی می توان گفت که قوانین پوشش به دو دسته از قوانین دلالت می‌کند:

1. نوع لباس پوشیدن گروه خاصی از افراد (پوشش‌های قومیتی، دینى، جنسیتى، شغلى و…)
2. نوع پوشیدن لباس تحت شرایط مشخص (عروسی، مهمانی، قرارهاى کارى و…)

Dress Code به مجموعه‌ای از قوانینی (در واقع یک راهنما) اشاره دارد که نوع پوشش مناسب در موقعیت‌های مختلف را بیان می‌کند. در تعریف دیگری که سایت ویکی‌پدیا ارائه کرده است، Dress Code یا قوانین پوشش نوعی شناسه‌گذاری نمادین نسبت به ایده‌های اجتماعی متفاوت شامل کلاس‌های اجتماعی مختلف، شناسه‌ها و نشانه‌های فرهنگی و گرایشات متفاوت در جهت ایجاد تطابق با سنت‌ها و آداب و رسوم و گرایشات مذهبی و سیاسی است.

به عبارت ساده‌تر، در واقع Dress Code راهنمای پوشش ما در یک مراسم و موقعیت است. این موضوع به ما چارچوب خاصی برای استفاده از لباس‌هایمان برای حضور در یک مراسم می‌دهد. منظور از مراسم می‌تواند هر رخدادی باشد، از مناسبت‌های رسمی گرفته، تا تولد و دورهمی دوستانه و حتی رویدادهای نظامی و سیاسی.

گاهی این قوانین به صورت عرفی و نانوشته تعریف می‌شود و گاهی در برخی ادارات، مراکز آموزشی و مشاغل به صورت قوانین مکتوب و تدوین شده در اختیار کارمندان، دانش آموزان و یا دانشجویان قرار می‌گیرد. به عنوان مثال قوانین پوشش مکتوب در برخی مدارس جهان شامل یونیفرم می‌شود و یا در برخی از سازمان‌ها و شرکت‌ها در جهان کارمندان حتما باید با کت و شلوار در محل کارشان حاضر شوند.

قوانین پوشش عرفی هم با توجه به فرهنگ آن جامعه تعریف می‌شود؛ به عنوان مثال زمانی که شما به یک مهمانی دعوت شده‌اید، بهتر است میزبان Dress Code را هم برای مهمانان تعریف کند تا شما بدانید به یک دورهمی غیر‌رسمی و اسپرت دعوت شده‌اید یا یک مجلس میهمانی رسمی تا مطابق با نوع موقعیت لباس بپوشید. مثلا پوشیدن لباس مشکی در مراسم ترحیم و خاکسپاری به عنوان یک نوع Dress Code یا قانون پوشش در بسیاری از کشورهای دنیا پذیرفته شده است.

تاریخچه‌ی Dress Code یا کد پوشش

کدهای پوشش قدمتی به اندازه ی خود لباس‌ها دارند. از دیرباز لباس مردم در طبقات مختلف اجتماعی و جنسیت‌های مختلف با یکدیگر فرق می‌کرده است. روحانیون، مبلغان مذهبی، درباریان، نظامیان، بازرگانان، دهقانان و دیگر اقشار اجتماعی پوشش مخصوص به خود را داشتند که آن ها را از یکدیگر متمایز می‌کرد.

در واقع کلیه طبقات اجتماعی به طور معمول از البسه مشابهی استفاده می‌کردند و تمایز میان سلسله مراتب اجتماعی از طریق تزئین و نحوه و چگونگی آراستن پارچه البسه مشخص می‌شد. با گذشت زمان و به وقوع پیوستن تحولات تاریخی تمایز بین اقشار اجتماعی به تدریج کمرنگ‌تر شد، هر چند برخی اقشار اجتماعی مانند روحانیون، مبلغان مذهبی و البته نظامیان پس از گذشت قرن‌ها هنوز هم پوشش‌هایی متفاوت و متمایز از دیگر اقشار اجتماعی دارند.

کد پوشش در فرهنگ‌ها و ملیت‌های مختلف جهان

عوامل اجتماعی که در ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف بر Dress Code یا قوانین پوشش تاثیر‌گذارند با یکدیگر متفاوت‌اند، اما به طور کلی می‌توان فاکتورهایی همچون جنسیت، موقعیت اجتماعی، شرایط شغلی، وابستگی‌های قومی و نژادی‌، وابستگی‌های مذهبی را از جمله عواملی دانست که قوانین پوشش در ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف را تعیین می‌کنند.

به عنوان مثال، ادیان مختلف دارای لباس‌های خاصی هستند که به عنوان نمادی برای آن‌ها به شمار می‌آید. مردان یهودی که از نوعی کلاه برای نشان دادن مذهبشان استفاده می‌کنند یا بانوان مسلمان که از مقنعه و روسری برای پوشاندن بدن و موی سرشان از نامحرم استفاده می‌کنند، می‌توانند مثالی از این مورد باشند. به صورت سنتی زنان هندو برای نشان دادن وضعیت تاهل خود نوعی پوشش به اسم  سندور بر سر می‌کنند و اگر بیوه باشند از یک لباس سفید ساده و بدون هیچ گونه زیورآلاتی استفاده می‌کنند.

در انگلستان از دیرباز مراسم سلطنتی مانند ازدواج‌های سلطنتی Dress Code یا کدهای پوشش خاص خود را داشته است از جمله این قوانین پوشش این است که مهمانان زن باید با کلاه در این مراسم حاضر می‌شوند و لباسشان باید لباس باید شانه‌ها و زانوها را بپوشاند. همچنین رنگ‌های سفید و کرم تنها برای عروس و ساقدوشانش مجاز است.

جشنواره‌ی کن هم یکی از مراسمی است که قوانین پوششی سفت و سختی دارد. پوشش در جشنواره کن در طول روز و در هنگام برگزاری جلسات رسانه ای و فوتوکال ها  قوانین پوشش نسبتاً غیررسمی است و حتی می توان از تی‌شرت و شلوارک و لباس‌های غیر رسمی استفاده کرد، اما برای اکران‌های عصرگاهی و شبانه قوانین سخت‌گیرانه‌ای وجود دارد؛ آقایان باید از کت و شلوار و کفش رسمی به همراه پایپون و یا کراوات استفاده کنند و پوشیدن لباس شب رسمی و کفش پاشنه‌ بلند برای خانم‌ها اجباری است. همچنین لباس‌هایی که دامن کوتاهی دارند برای خانم‌ها در کدهای پوششی جشنواره‌ی کن ممنوع است.

و اما یکی از مهم‌ترین موقعیت‌هایی که در بحث Dress Code در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه قرار می‌گیرد، قوانین یا کدهای پوششی مربوط به موقعیت‌های تجاری و شغلی است. به طور کلی موقعیت‌های شغلی و تجاری را می‌توان به چند دسته تقسیم‌بندی کرد: لباس رسمی اداری، رسمی-روزمره، کاملا روزمره اما مناسب محل کار.

• از کدهای استایل اداری چه می‌دانید؟

پنج کد پوشش و یا Dress Code رایج در جهان به انتخاب مجله Vogue

هر چند که عوامل اجتماعی و قومیتی مختلف سبب می شود در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف قوانین پوششی خاصی در آن جامعه و قومیت حاکم باشد؛ با این وجود می‌توان قوانین پوششی رایج‌تری را برشمرد که در فرهنگ‌ها و ملیت‌های متعددی رایج‌اند. معروف‌ترین مجله‌ی دنیای مد و فشن Vogue در مقاله‌ای پنج Dress code رایج که در اکثر جوامع مورد استفاده قرار می‌گیرد را معرفی کرده است؛ این پنج کد پوششی را در این بخش از مطلب با یکدیگر مرور خواهیم کرد. در مراسم مختلفی که در جهان برگذار می‌شود از مهمانی‌های شب یا عصرانه گرفته تا فستیوال‌ها، مراسم رسمی سیاسی و… از میهمانان درخواست می‌شود تا این کدهای پوشش را رعایت کنند.

۱. پاپیون سفید یا White Tie

پاپیون سفید رسمی‌ترین نوع لباس شب به حساب می‌آید. این سبک کاملا رسمی برای خانم‌ها شامل لباس‌های بلند Gown تا روی زمین می‌شود که همراه دستکش تا روی آرنج است. در این حالت بایستی موهای سر در حالت بسته قرار گیرد. برای آقایان هم کت و شلوار رسمی به همراه جلیقه و نیز یک پاپیون سفید از الزامات این سبک است.

۲. پاپیون مشکی یا Black Tie

پاپیون مشکی که به طور سنتی فقط برای مراسم برگزار شده پس از ساعت ۷ پوشیده می‌شود از پاپیون سفید کمتر رسمیت دارد، اما از پوشش کاری رسمی‌تر است. در این سبک خانم‌ها لباس‌های بلند رسمی می‌پوشند و آقایان باید از کت و شلوار رسمی به همراه پاپیون مشکی استفاده کنند.

۳. لباس رسمی راحت یا Lounge Suit

این سبک یک نوع کد پوششی غیررسمی است که معمولا برای مراسم عروسی توصیه می‌شود. در این نوع کد پوشش خانم‌ها لباس‌های رسمی متنوع‌تری را (کوتاه یا بلند) می‌توانند انتخاب کنند و آقایان باید کت و شلوار به همراه کراوات بپوشند که البته در خصوص رنگ و مدل کراوات محدودیتی وجود ندارد.

• ۹ روش بستن گره کراوات که حتما باید بلد باشید

۴. کاکتیل یا Cocktail

در این سبک پوشش خانم‌ها بایستی کت و دامن یا پیراهن تا بالای زانو باشد. آقایان هم می‌توانند از کت و شلوار استفاده کنند، همچنین استفاده از پاپیون و کراوات اختیاری است. مهمانی‌های عصر غیر رسمی معمولا با سبک کاکتیل برگذار می‌شوند.

۵. اسمارت کژوال Smart Casual

پنجمین استایلی که مجله ووگ آن را معرفی کرده است، استایل اسمارت کژوال (Smart Casual) است. در این استایل برای خانم‌ها  قانون خاصی تعریف نمی‌شود، اما در این استایل آراستگی باید مورد توجه قرار گیرد. برای مثال پوشیدن ژاکت یا جواهرات، پوشیدن صندل تخت و یا کفش پاشنه‌ بلند می‌تواند انتخاب‌های خوبی باشد.

آقایان در این Dress Code می توانند از شلوار جین، شلوار کتان یا شلوار پارچه‌ای همراه با پیراهن مناسب بهره‌ ببرند. در این استایل از کراوات استفاده نمی‌شود.

آیا کدهای پوشش لزوما باید رعایت شوند؟

کد‌های پوشش مزایای بسیاری دارند. از جمله این که راهنمای افراد در موقعیت‌های اجتماعی هستند و به نوعی پوشش افراد را نظم‌دهی می‌کنند. زمانی که برای حضور در یک جلسه‌ی کاری مهم، مصاحبه‌ی شغلی و یا مجلس عروسی نمی‌دانید باید چه لباسی را انتخاب کنید این کدهای پوشش هستند که شما را راهنمایی می‌کنند تا لباسی متناسب با موقعیت انتخاب کنید یا حتی در محل کار کدهای پوششی مکتوب یا غیر مکتوب سبب می‌شود کارمندان ظاهری مرتب و منظم داشته باشند.

اما آیا تمامی افراد ملزم به رعایت کدهای پوشش هستند؟ کد پوشش را می‌توان به نوعی نماینده‌ی عرف جامعه دانست. برخی افراد معتقدند آداب و رسوم مرتبط با عرف می‌توانند شکسته شوند؛ چراکه فرهنگ همواره در حال تغییر است و با شرایط زمانه به روز می‌شود. مد و لباس هم از این قاعده مستثنی نیست و دائما با شرایط جهان تغییر می‌کند و به‌روز‌رسانی می‌شود.

نمونه‌های زیادی در جهان در خصوص اعتراض به کدهای پوششی وجود دارد؛ به عنوان مثال در ژاپن یکی از کدهای پوشش بسیار رایج و مرسوم برای زنان کارمند در محل کار پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند است و این کد پوششی در اوایل قرن بیستم توسط یکی از کمپین‌های زنانه و اجتماعی ژاپن به چالش کشیده شد و زنان بسیاری نسبت به این کد پوششی اعتراض کردند و به مروز زمان توانستند آنرا در ژاپن تا حدی تغییر دهند.

استایل یونی‌سکس خود یکی از مهم‌ترین استایل‌های جهان فشن بود که کدهای پوشش مربط به جنسیت را در جهان شکست و سبب شد زنان و مردان بسیاری در جهان کلیشه‌های پوششی را پشت سر بگذارند.

یکی دیگر از مهم‌ترین اعتراضات به کدهای پوششی را می‌توان اعتراضات و تابوشکنی‌های هنرمندان در جشنواره کن دانست. همان‌طور که پیشتر به آن اشاره کردیم، همواره در طول سال‌ها در این جشنواره به کدهای پوششی اهمیت زیادی داده می‌شد. اما با این وجود هنرمندانی بودند که با کلیشه‌شکنی به این کدهای پوششی اعتراض کردند؛ به عنوان مثال اولین بار در سال ۱۹۵۳ پابلو پیکاسو با پوشیدن کتی از جنس پوست گوسفند قوانین مربوط به لباس مردان را شکست اما توانست با وجود قانون‌شکنی وارد سالن شود.

در سال ۱۹۶۰ از ورود هنری میلر، نویسنده آمریکایی که از اعضای هیات داوران هم بود به دلیل نپوشیدن تاکسیدو مشکی جلوگیری شد. در سال ۱۹۷۷ هم عباس کیارستمی به خوش شانسی پیکاسو بود و با وجود آن‌که کراوات و یا پاپیون نداشت، توانست در مراسم حضور پیدا کند و برنده نخل طلا برای فیلم طعم گیلاس شود. و اما یکی از خبرسازترین هنرمندان در این خصوص را می‌توان کریستین استورات دانست که یک بار در سال ۲۰۱۶ و یک بار در سال ۲۰۱۸ با در آوردن کفش های پاشنه بلندنش به کدهای پوششی جشنواره کن اعتراض کرد.

سخن آخر

در این مطلب مفهوم Dress Code یا کد پوشش را تعریف و بررسی کردیم و به بررسی کدهای پوشش رایج در جهان پرداختیم. در پایان احتمالا شما هم این سوال را از خود پرسیده‌اید که آیا ملزم به رعایت کدهای پوشش در مراسم و موقعیت‌های مختلف هستید یا خیر؟ باید به شما بگوییم که پاسخ این سوال دقیقا به شخصیت، روحیه و استایل شخصی خود شما برمی‌گردد. به عنوان مثال پوشیدن کفش پاشنه بلند در مراسم عروسی یک کدپوششی رایج است اما شاید برخی از عروس‌ها را دیده باشید که با کفش کتانی در مراسم عروسی‌شان شرکت کرده‌اند و یا خانم‌هایی که در میهمانی‌ها با ترکیب پیراهن مجلسی و کتانی ظاهر شده‌اند.

این که کدهای پوشش را لزوما رعایت کنید یا نه بستگی به روحیه شما دارد که آیا جسور و تابوشکن هستید یا محافظه‌کار و مبادی آداب پوشش. همواره در طول تاریخ برخی افراد به آداب و رسوم پوششی و عرف پایبند بوده‌اند و برخی خلاف آن عمل کرده‌اند و همین امر باعث پویایی و زنده بودن صنعت مد و لباس در جهان شده است. در انتها انتخاب با شماست!

منایع: Vogue, Fsi.stanford