بیوگرافی کوکو شنل و حقایقی جالب دربارهی این طراح افسانه‌ای مد
کوکو شنل طراح افسانه‌ای مد و فشن یکی از مهم‌ترین چهره‌ها در عرصه‌ی طراحی مد و لباس است. شنل که طراحی‌‌هایش به هیچ زمان و دوره‌‌ای محدود نمی‌شوند و همواره پرطرفدار و محبوب هستند، به خاطر عطرها، کت و شلوارهای زنانه و پیراهن‌های سیاه کوتاهش شهرت بسیاری پیدا کرد. با ما در مجله‌ی دیجی‌استایل همراه باشید تا بر زندگی این طراح افسانه‌ای مد و فشن مروری داشته باشیم.
سال‌های اولیه‌ی زندگی و شروع کار کوکو شنل
گابریل بونور «کوکو» شنل ( Gabrielle Bonheur “Coco” Chanel) در ۱۹ آگوست ۱۸۸۳ در «سامور» فرانسه متولد شد و در دوازده سالگی پس ازمرگ مادرش به پرورشگاه فرستاده شد. در پرورشگاه کوکو توسط راهبه‌ها پرورش داده شد و آن‌ها به او خیاطی را به خوبی یاد دادند، هنری که به شغل پردرآمد و شهرت‌‌آفرین کوکو شنل تبدیل شد.
اما نام مستعار کوکو شنل یادگار روزهای خوانندگی اوست. شنل در سن هجده‌سالگی پس از این که از پرورشگاه بیرون آمد در یک خیاط‌خانه مشغول به کار شد، پس از آن در کلوپ‌های «ویشی» و «مولن» به خوانندگی پرداخت و در آنجا با نام مستعار کوکو نامیده شد. برخی می‌‌گویند که این نام را به دلیل یکی از آهنگ‌‌هایی که کوکو می‌‌خواند برایش انتخاب کردند؛ اما خود شنل در مصاحبه‌ای گفته است که نام «کوکو» مخفف کلمه‌ی (cocotte) است که در زبان فرانسه به معنای «زن بدکاره یا معشوقه» است.
آغاز امپراطوری مد شنل
شنل در بیست سالگی با اتین بالسان (Etienne Balsan) آشنا شد و بالسان پیشنهاد تجارت کلاه در پاریس را با او مطرح کرد. اما کمی بعد، شنل بالسان را رها کرد و به سراغ دوست ثروتمندترش، آرتور کپل (Arthur Capel) رفت. این دو مرد ثروتمند، هر دو وسیله‌‌‌ای بودند تا کوکو اولین گام‌های بلندپروازانه و مخاطره‌آمیزش را در صنعت صنعت مد پاریس بردارد.
در سال ۱۹۱۰، شنل اولین مغازه‌ی کلاه‌فروشی‌اش را در خیابان کمبون (Rue Cambon) پاریس افتتاح کرد و کمی بعد مغازه‌‌های دیگری هم در شهرهای دوویل و بیاریتز (Deauville and Biarritz) افتتاح و شروع به طراحی و دوخت لباس کرد.
اولین موفقیت او در زمینه‌ی طراحی لباس به صبحی سرد در شهر دوویل برمی‌گردد، زمانی که از یک زیر‌پیراهن کش‌باف قدیمی، لباسی زیبا دوخت و در جواب کسانی که می پرسیدند لباس را از کجا خریده است؟ پیشنهاد می داد که: اگر مایل هستند یکی هم برای آن‌ها می‌دوزد.
شنل در گفتگویی با یک نویسنده به نام پاول موراند گفته بود: « ثروتم را مدیون آن زیر‌پیراهن کهنه‌ای هستم که تنها به دلیل سردی هوای دوویل پوشیدم‌اش.»
شنل بعد از مدتی با خلاقیت و ابتکاری که در طراحی و دوخت لباس به خرج میداد شهرت خاصی به دست آورد و پس از طراحی چندین لباس برای هنرمندان معروف باله در دنیای ادبی و هنری پاریس به یکی از شخصیت‌های محبوب و معروف بدل شد.
اولین عطر کوکو شنل
در اوایل دهه ۱۹۲۰ شنل کسب و کار پر رونقش را وارد مسیر‌های جدیدی کرد؛ او اولین عطر خود به نام شنل شماره‌ی Chanel No5.) 5) را وارد بازار کرد و این اولین باری بود که عطری با نام طراحش نام‌‌‌‌‌گذاری می‌شد. شنل بعدها عنوان کرد: «عطر یک اکسسوری فراموش نشدنی، نامرئی و تکمیل‌کننده است که ورود و خروج شما را خبر می‌دهد.»
شنل با تاجرانی مانند توفیل بادر (Théophile Bader) از گالری لافایت پاریس و پیر ورتیمر (Pierre Wertheimer) از شرکت بورژوآ شریک شد و رابطه‌ی بسیار صمیمانه‌‌ای با پیر ورتیمر برقرار کرد. براساس قراردادی که میان آن‌ها بسته شده بود، ده درصد از حق امتیاز عطر به شنل، بیست درصد به بادر و هفتاد درصد به کارخانجات ورتیمر تعلق گرفت تا عطر شنل به تولید انبوه برسد. شنل که از این وضعیت راضی نبود برای بازپس‌گیری حق و حقوقش بارها به دادگاه مراجعه کرد اما هرگز نتوانست این قرارداد را عوض کند؛ با این وجود، سود قابل توجهی از این عطر عایدش شد. این عطر هم اکنون هم یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین عطرهای جهان محسوب می‌شود.
کت و دامن و پیراهن کوتاه مشکی
در سال ۱۹۲۵، شنل کت و دامن افسانه‌‌ایش را به دنیای مُد معرفی کرد: «کت بدون یقه و دامن جذب.»
در آن دوران، طراحیهای شنل، انقلابی در صنعت مد محسوب می‌شد؛ چرا که در این طرح‌ها، از المان‌های لباسهای مردانه استفاده کرده بود و در عین حال به راحتی زنان در این لباس‌ها توجه ویژه‌ای شده بود. او حتی جرات کرد دامن‌ها را کمی کوتاه‌تر طراحی کند تا جایی که ساق پای زنان به راحتی قابل دیدن بود و این در آن زمان بسیار هنجارشکنانه تلقی می‌شد.
این کوکو شنل بود که باعث شد زنان با کرست‌‌ها و دیگر لباسهای آزاردهنده‌ی زنانه خداحافظی کنند و به این باور برسند که «راحتی و زیبایی در مقابل هم قرار نمی‌گیرند.»
پیراهن مشکی کوتاه هم یکی دیگر از همین طرح‌های آوانگارد شنل در دهه ۱۹۲۰ محسوب می‌شود. شنل رنگی را انتخاب کرد که تا آن زمان، فقط یادآور غم و مجالس عزاداری بود؛ اما او به همه ثابت کرد که مشکی برای لباس شب رنگی شیک وجذاب است.
تعطیلی فروشگاه های شنل در جنگ جهانی دوم
رکود اقتصادی بین المللی در دهه‌ی ۱۹۳۰، تاثیر مخربی بر کمپانی شنل داشت اما این جنگ جهانی دوم بود که سبب شد شنل تمامی کسب و کارهایش را تعطیل و کارگرهایش را اخراج کند. پس از جنگ جهانی، شنل پاریس را ترک کرد و چند سالی را در سوئیس گذراند و پس از آن مدتی هم در خانه‌ی ییلاقی بزرگش در رکبرون (Roquebrune) اقامت کرد.
بازگشت به دنیای مد
در اوایل دهه ۱۹۵۰، شنل در سن ۷۰ سالگی پیروزمندانه به دنیای مد بازگشت، در ابتدا انتقادات شدیدی از سوی منتقدانش متوجه او بود اما پس از مدتی طراحیهای ظریف و راحتش که باب سلیقه و خواسته‌ی زنان بود، طرفداران پرو‌پا‌قرصی در سرتاسر جهان پیدا کرد.
مرگ کوکوشنل و آینده‌ی برند شنل
در دهم ژانویه‌ی سال ۱۹۷۱، شنل در آپارتمانش در هتل ریتز، در سن ۸۷ سالگی چشم از جهان فرو بست. صدها نفر در کلیسای مادلین (Madeleine) گرد هم آمدند تا پیکر بی‌‌جان افسانه‌ی مد را به سوی منزل‌گاه ابدی‌‌اش بدرقه کنند. بسیاری از زنان عزادار، کت و دامن‌‌های طراحی شنل را به تن داشتند.
پس از مرگ شنل در سال ۱۹۷۱، خانه‌ی مد شنل توسط طراحان مختلفی اداره شد. در سال ۱۹۸۳، کارل لاگرفلد (Karl Lagerfeld) زمام امور را به دست گرفت تا میراث شنل ادامه یابد. امروزه کمپانی شنل توسط خانواده ورتیمر اداره شده و به رشد خود به عنوان یکی از برترین و بزرگ‌ترین خانه‌های مد جهان ادامه می‌دهد.
حقایق جالبی دربارهی زندگی حرفه‌ای کوکو شنل
- کوکو شنل در سفری که به ونیز داشت با پوشیدن شلوار جهان مد را به خشم آورد. او که معتقد بود با دامن بلند نمی‌شود اسب سواری کرد شلوار را به یکی از المان‌های رایج برای زنان مبدل کرد و انقلابی در صنعت مد به وجود آورد. او هیچ‌گاه از ایده‌های خلاقانه، بلند پروازی و هنجار‌شکنی نمی‌ترسید.
- کوکو شنل سی سال از عمرش را به تنهایی در هتل آپارتمان ریتز در پاریس گذراند و هرگز ازدواج نکرد.
- کوکو شنل روحیه‌ی بسیار تند و تیزی داشت و هیچ فرصتی را برای انتقاد از طراحان معاصرش از دست نمی‌داد. او طراحیهای کریستین دیور را مورد انتقاد قرار داد و گفت که لباس‌هایی که طراحی می‌کند بیشتر شبیه به رویه‌ی مبل هستند. شنل در مورد بلنسیگا (Balenciaga) گفت که طرح‌هایش را تحسین می‌کند اما معتقد است او نمی‌تواند هزینه‌ی تولید لباس‌هایش را بهینه‌سازی کند. او حتی دربارهی طراحیهای پل پوار هم انتقاداتی را مطرح کرد و گفت طراحیهای پل پوار بیشتر شبیه کاستوم است تا لباس‌هایی که مردم بتوانند به راحتی آن‌ها را بپوشند.
- شیر در جواهرات شنل جایگاه ویژه‌ای دارد چرا که شیر علاوه بر این که نماد ماه تولد کوکو شنل بود، یکی از حیوانات مورد علاقه‌ی او هم بوده است. او که همیشه یک مجسمه‌ی شیر را در کنار جعبه‌ی سیگارها و قیچی‌هایش نگه می‌داشت دربارهی علاقه‌اش به شیر گفته بود: «من هم همانند شیر هستم، من هم برای محافظت از خودم چنگال‌هایم را به حریف نشان می‌دهم. » در پایین بعضی از کت و شلوارهای شنل می‌توانید نماد کوچک شیر را مشاهده کنید.
- علاوه بر رنگ‌های قرمز، بژ، سفید و طلایی که به رنگ‌های سمبولیک برند شنل مبدل شدند، رنگ مشکی هم همیشه مورد علاقه‌ی شنل بود. او معتقد بود هیچ لباسی به اندازه‌ی یک پیراهن کوتاه مشکی زنانه شیک نیست.
- کوکو شنل علاقه‌ی عجیبی به قرار دادن جیب در لباسهای زنانه و اکسسوری‌های دیگر مانند کیف‌های زنانه داشت. او معتقد بود که در لباس خانم‌ها به اندازه‌ی کافی جیب وجود ندارد و به همین دلیل در طراحیهای خود حساسیت و تاکید زیادی روی جیب داشت. حتی امروزه هم این نکته در طراحی کیف‌ها و لباسهای شنل مد نظر قرار می‌گیرد و اگر به کیف‌های این برند نگاه کنید می‌بینید به طرز ماهرانه‌ای به اندازه‌ی کافی جیب دارند.
- زمانی که برنزه کردن اصلا کار جالبی محسوب نمی‌شد، کوکو شنل این کار را کاملا تصادفی ترند کرد. او که در طول تعطیلاتش در کنار دریا آفتاب‌سوخته و پوستش برنزه شده بود با همین رنگ پوست در جلسه‌ی عکاسی مجله ووگ حاضر شد و بلافاصله پس از بازگشتش به کن در فرانسه همه از این برنزه شدن او استقبال کردند و به این ترتیب برنزه کردن در دنیای مد و فشن ترند شد.
سخن آخر
هوش و فراست شنل و آگاهی بالای او در مورد نیازهای زنان و انتظارات‌شان از مد، جاه‌‌طلبی و بلندپروازی‌‌اش و جنبه‌‌های رمانتیک زندگی او الهام‌‌بخش کتاب‌‌ها، فیلم‌ها و نمایشنامه‌های بسیاری شده است. امروزه نه تنها برند شنل بلکه کل صنعت مد در جهان مدیون کوکو شنل است؛ زنی که با روحیه خلاقانه و آوانگاردش جهانی را دگرگون کرد.